Түйме – ішінде сылдырмағы бар, үлкендігі кішігірім жұдырықтай, түрлі- түсті тастар орнатылған омырау әшекейі, әрі киімнің өңірін айқастырып жабу үшін қолданылған.
Туйме - пуговицы мелкие и крупные, украшенные вставками из разноцветных камней. Некоторые пуговицы внутри полые, снаружи разнообразно декорированы.
Tuyme - small and large buttons, decorated with inlays of colored stones. Some of the buttons inside the hollow, variously decorated on the outside.
Жүзік – асыл тастар қондырылып, күмістен соғылған зергерлік бұйым.
Жузик – перстень, украшение из серебра с вставками из драгоценных камней.
Zhuzik - ring, jewelry of silver with inlays of precious stones.
500 теңгелік номиналдағы естелік күміс ақша «Бұйра бірқазан», 2010 ж.
Памятная монета из серебра «Бұйра бірқазан» номиналом 500 тенге, 2010 г.
Commemorative coin of silver "Byra bіrkazan" of 500 Tenge, 2010
«Ұлы Жеңіске 65 жыл» 50 теңгелік номиналдағы мерейтойлы ақша, 2010 ж.
Юбилейная монета номиналом 50 тенге «65 – лет Великой Победе», 2010 г.
Commemorative coin of 50 tenge "65 - Anniversary of the Great Victory," 2010.
«Астанаға 10 жыл» 50 теңгелік номиналдағы мерейтойлы ақша, 2008 ж.
Монета номиналом 50 тенге «10 лет Астане», 2008 г.
50 Tenge coin "10 years of Astana", 2008
«Отан Ордені» 50 теңгелік номиналдағы ақша, 2007 ж.
Монета номиналом 50 тенге «Орден Отан», 2007 г.
50 Tenge coin "Order Otan", 2007
Ә. Марғұланның 100 жылдығына арналған 50 теңгелік номиналдағы мерейтойлы ақша, 2004 ж.
Юбилейная монета номиналом 50 тенге, посвященная 100 – летию со дня рождения А. Маргулана, 2004 г.
Commemorative coin of 50 tenge, dedicated to the 100 - year anniversary of the birth of Pedagogy, 2004
Қ.И. Сәтбаевтың 100 жылдығына арналған 20 теңгелік номиналдағы мерейтойлы ақша, 1999 ж.
Юбилейная монета номиналом 20 тенге, посвященная 100 – летию со дня рождения К.И. Сатпаева, 1999 г.
Commemorative coin of 20 tenge, dedicated to the 100th - anniversary of KI Satpayev, 1999
«Тәуелсіз Қазақстанға 5 жыл» 20 теңгелік номиналдағы мерейтойлы ақша, 1996 ж.
Юбилейная монета номиналом 20 тенге «5 лет Республике Казахстан», 1996 г.
Commemorative coin of 20 tenge "5 years of the Republic of Kazakhstan", 1996
Ақын Жамбыл Жабаевтың 150 жылдығына арналған 20 теңгелік номиналдағы мерейтойлық ақша, 1996 ж.
Юбилейная монета номиналом 20 тенге, посвященная 150 летию со дня рождения Жамбыла Жабаева, 1996 г.
Commemorative coin of 20 tenge, dedicated to the 150th anniversary of Zhambyl Zhabayev, 1996
Басы домалақ, ұшы бір қайрылған, қоладан жасалған түйіреуіш тәріздес бұйым. Ұзындығы – 18 см. Ерте көшпенділер дәуірі.
Шпилькообразный предмет из бронзы, с круглым шаровидным навершием, с острием завернутым в один оборот. Длина – 18 см. Эпоха ранних кочевников.
Hairpin object of bronze, with a round ball-like top, with the tip wrapped in one turn. Length - 18 cm epoch of early nomads.
Басы домалақ үшкір ұшты қола шаш түйреуіші. Ұзындығы – 14,5 см. Ерте көшпенділер дәуірі.
Шпилька из бронзы, с круглым навершием и заостренным концом. Длина – 14,5 см. Эпоха ранних кочевников.
Pin in bronze, with a round knob and a pointed end. Length - 14.5 cm Age of the early nomads.
Соңы бұратылған сымнан тұратын жұқа пластинадан соғылған қола білезік. Дамыған қола дәуірі.
Брозовый браслет из тонкой пластины, с конически завитыми рожками на концах. Эпоха развитой бронзы.
Brozovy bracelet made of a thin plate with conical horns curled at the ends. The age of the bronze.
Қола айна. Құйма. Шеңбер диаметрі - 15 см., сабының ұзындығы – 8 см. Ерте көшпенділер дәуірі.
Бронзовое зеркало. Литье. Диаметр диска – 15 см., длина ручки – 8 см. Эпоха ранних кочевников.
Bronze mirror. Casting. Disc diameter - 15 cm, the length of the handle - 8 cm epoch of early nomads.
А) Лавр жапырағы тәріздес жебенің темір ұшы. Ұзындығы – 15 см.
Черешковый железный наконечник стрелы лавролистной формы. Длина – 15 см;
Stemmed iron arrowhead lavrolistnoy form. Length - 15 cm;
Б) Трапеция тәрізді шыбығы бар жебенің темір ұшы. Ұзындығы – 13,5 см.
Трапециевидный железный наконечник стрелы с черенком. Длина – 13,5 см;
Iron arrowhead-shaped with a handle. Length - 13.5 cm;
Сабы бар түзу жүзді темір пышақ (датталған). Ерте көшпенділер дәуірінің соңғы кезеңі.
Железный нож с выделенной рукоятью и прямым лезвием (сильно коррозирован). Финальный этап эпохи ранних кочевников.
Iron knife with a selection handle and straight blade (heavily corroded). The final stage of the epoch of early nomads.
Үшқанатты жебенің темір ұштары (2 дана). Ерте көшпенділер дәуірінің соңғы кезеңі.
Трехперые черешковые наконечники стрел из железа (2 экземп.). Финальный этап эпохи ранних кочевников.
Trehperye stemmed arrowheads of iron (2 copies).. The final stage of the epoch of early nomads.
Соғу басының ортасында дөңес науасы бар лавр жапырағы тәріздес жебенің қола ұшы. Құйма. Қола дәуірінің аяғы.
Черешковый наконечник стрелы лавролистной формы с выпуклым желобком по середине боевой головки. Бронза. Литье. Эпоха поздней бронзы.
Lavrolistnoy stemmed arrowhead shape with a convex groove in the middle of combat head. Bronze. Casting. Late Bronze Age.
Аяққап - ертеде көшкүйдің ыдыс – аяқ салатын киіз қабы. Аяққап шет- шеттері шашақтармен өрнектеліп, түрлі ою -өрнектермен әшекейленген.
Аяккап — чехол для посуды, изготавливаемый из войлока. По краям аяккапа пришивается бахрома, и украшается различными узорами.
Ayakkap - cover dish, made of felt. At the edges sewn ayakkapa fringe, and decorated with various patterns.
Сырмақ – киізден жасалынған кілемнің бір түрі.
Сырмак – узорчатый казахский ковер, сшитый из кусков войлока разных цветов.
Syrmak - Kazakh patterned carpet made out of pieces of felt in different colors.
Текемет – сәндік-қолданбалы өнер туындысы, бетіне түрлі - түсті ою –өрнек басылған жиһазы.
Текемет — войлочный казахский ковер с вваленным цветным узором.
Tekemet - Kazak carpet with felt vvalennym color pattern.
Қылыш – шабуға лайықталып соғылған өткір жүзді, имек, үшкір қару.
Кылыш - длинноклинковое режущее оружие, кривая стальная сабля.
Kylysh - dlinnoklinkovoe edged weapons, the curve of a steel sword.
Қалқан – ерте заманда батырдың майданда өзін қорғау үшін қолына ұстайтын ағаштан немесе теріден жасалған қорғаныс құралы.
Калкан - деревянный или кожаный щит, обшитый железными пластинами для защиты от ударов оружия врага.
Kalkan - a wooden or leather shield, sheathed with iron plates for protection against weapons attacks the enemy.
Дулыға - соғыста оқтан сақтану үшін киетін бас киім. Дулығаның екі жағымен артқы етегіне темір тор ілініп, адамның мойны мен иығын тымақ тәрізді тұтас жауып тұрады.
Дулыга - стальной шлем с сеткой и козырьком.
Dulyga - steel helmet and visor with mesh.
Берен (бадана) – соғыста киетін сақина торлы болаттан жасалған батырлардың қорғаныс киімі. Оның етек, жеңі ұзын да, қысқа да болуы мүмкін.
Берен (бадана) – воинский доспех, представляющий собой стальную кольчугу из колец.
Beren (Bergenia) - military armor, which is the steel armor of the rings.
Садақ — тартып ататын өте көне заманнан келе жатқан қол қаруы.
Садак - лук, метательное оружие.
Sadak - bow, throwing weapons.
Қорамсақ – садақ оғын салып, белге байлап немесе иыққа асып алатын оқ сауыты, оқшантай.
Корамсак – колчан для ношения стрел.
Koramsak - quiver for carrying arrows.
Найза - металдан істелген істік ұшы, ұзын ағаш сабы бар, қадалғыш немесе лақтырмалы түйреу қаруы.
Найза – копье, колющее оружие с широким стальным наконечником.
Naiza - spear thrusting weapon with a wide steel tip.
Айбалта - жүзі ай пішіндес әрі енді болып келетін шабу қаруы, оның басы арнайы қатты металл құймасынан құйылып жасалған, балтаның бір түрі.
Айбалта – секира - боевой топор с лунообразным и широким лезвием, этим видом оружия наносились рубящие и режущие удары.
Aybalta - Axe - Battle Axe with lunoobraznym and a wide blade, these weapons were deposited chopping and cutting strokes.
Қамшы - бiрнеше таспа қайыстармен көмкерiлiп, өрiлген, сабы тобылғыдан жасалған атты айдап жүргiзетiн құрал.
Камшы – плетка, сплетенная из трех и более ремешков, иногда со свинцовым стержнем внутри, с рукояткой из дерева – тобылгы (таволга).
Kamsha - whip woven of three or more straps, sometimes with a lead core inside, with a handle made of wood - tobylgy (meadowsweet).
Қанжар – қысқа жүзді, пышақ тәріздес, шайқаста қосымша құрал ретінде пайдаланылған.
Канжар (нож, или кинжал) - короткоклинковое оружие, во время сражений выполнял вспомогательную функцию.
Kanzhar (knife or dagger) - korotkoklinkovoe weapons during the battle has a supporting role.
Жанторсық – батырлардың жорыққа шыққанда сусын кұюына арналған, теріден жасалған ыдыс.
Жанторсык – посуда из толстой кожи на подобии фляжки, в нем в длительных походах воины хранили воду или другие напитки.
Zhantorsyk - dishes of thick skin on the similarity of the flask, it soldiers on long marches to store water or other beverages.
Шолпы - бір-бірімен ұзыннан ұзақ жалғасып біріктірілген тиындардан тұратын, шаштың ұшына тағылатын сәндік әшекей бұйым.
Шолпы – ажурное накосное украшение, с многочисленными подвесками из монет.
Sholpo - openwork decoration Plait, with numerous pendants of the coins.
Түйреуіш – түйреп тағылатын әшекей бұйым.
Туйреуиш – булавка – брошь.
Tuyreuish - pin - brooch.
Сақина – асыл тастар қондырылмай, тек күмістен соғылған зергерлік бұйым.
Сакина – кольцо без вставок из камней.
Sakina - a ring of stones with no inserts.
Құс тұмсық жүзік - құс тұмсық тәріздес жүзіктің бір түрі.
Кус тумсык жузик - кольцо – «птичий клюв» с печаткой своеобразной формы.
Kus tumsyk zhuzik - ring - "bird beak" signet original form.
Құдағи жүзік - екі саусаққа қатар киілетін екі шеңберден тұратын үлкен жүзік. Мұндай жүзіктер сый-құрметтің белгісі ретінде құдандалы екі рудың бір-біріне ынтымағы үшін сыйға тартылған.
Кудаги жузик (перстень свахи) – массивные, большие кольца с двумя шинками, надеваемые на два пальца сразу. Такие перстни дарили сватья друг другу, как символ согласия двух родов.
Kudagi zhuzik (Signet matchmaker) - massive ring with two large ham, worn on two fingers at once. These rings mother of the son-in-law gave to each other, as a symbol of the consent of two kinds.
Қапсырма - әйелдердің сыртқы киімінің екі өңірін бір – біріне қаусырап тұратын ою - өрнекті, сіркелі, асыл тасты, асты ілгекті күміс әшекей.
Капсырма - застежки из серебра, украшения для одежды у казахских женщин. Состоят их двух частей, которые скрепляются (застегиваются) друг с другом.
Kapsyrma - silver buckles, jewelry clothing at the Kazakh women. They consist of two parts, which are held together (fastened) to each other.
Бойтұмар, тұмарша – шынжыр арқылы мойынға тағылатын, үшбұрышты және тікбұрышты формадағы кеуде әшекейі.
Бойтумар, тумарша – амулетница, представляет собой серебряный футляр прямоугольной формы, надеваемый на шею с помощью цепочек.
Boytumar, tumarsha - amulet, a silver box of rectangular shape, worn around the neck with chains.
Шекелік - ұшы бас киімнің бауына немесе самай шашқа бекітіліп, салтанатты жағдайларда тағылған әшекей бұйым.
Шекелик – нависочник, один из торжественных видов украшений, прикрепляемый к головному убору или к волосам у виска.
Shekelik - navisochnik, one of the celebrations of jewelry attached to a headdress or hair at the temple.
Келі – дәнді түктеуге арналған құрал. Жуан әрі қатты тұтас ағаштан үңгіп жасалынған және түктеуге арналған келісабы бар.
Кели - цельнодолбленные деревянные ступы для толчения круп с пестами (келисап).
Keli - tselnodolblennye wooden mortars for pounding grains with pesto (kelisap).
Қалыңдықтың ұлттық үйлену той киімі:
Казахский национальный убор невесты:
Kazakh national dress the bride:
1) Сәукеле – қызды ұзатқанда киетін аса қымбат, бағалы, кәделі әрі әсем бас киім.
Саукеле – очень ценный, дорогой свадебный головной убор невесты, главная деталь свадебного ансамбля.
Saukele - very valuable, expensive wedding headdress bride, the main part of wedding ensemble.
2) Көйлек – платье - dress.
3) Қамзол – безрукавка - vest.
4) Шапан - чапан - chapan.
Жігіттің ұлттық үйлену той киімі:
Kazakh national dress the groom:
Казахский национальный убор жениха:
1) Бөрік - головной убор с «укы» (перья филина) - A hat with "uky" (owl feathers)..
2) Көйлек – рубаха - shirt.
3) Шалбар – брюки - Trousers.
4) Қызыл шапан - красный шапан - Red shapan.
Білезік - әйел адамдардың білек буынына тағылатын әшекейлі, сәндік бұйым.
Билезик – браслет, женское украшение, надеваемое на запястье. Размеры, гравировка браслетов различны.
Bilezik - bracelet, women's jewelry that is worn on the wrist. Dimensions, engraved bracelets are different.
